Cultuur omvat de gewoonten en gebruiken waarover de bevolking in een land zelf beschikt of die bevolkingsgroepen meenemen uit het land van herkomst. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de eetgewoonten. Het is vervolgens de taak van ons als nakomelingen van ouders met een migratieachtergrond om deze cultuur te waarborgen. Echter absorberen we ook delen van de cultuur van het land van verblijf of de overige bevolkingsgroepen in het land. Wat betekent dit uiteindelijk voor ons nageslacht?
Het valt mij op dat veel Nederlands-Surinaamse leeftijdsgenoten de Surinaamse taal niet kunnen spreken noch (correct) kunnen schrijven. Waar anders dan thuis is deze informatie beschikbaar? De taal is immers geen officieel vak en er is nagenoeg geen literatuur beschikbaar. Idem met onze eetgewoontes. In onze jeugd hebben we genoten van de authentieke gerechten. Zijn we nu zelf in staat om de gerechten net zo smaakvol klaar te maken als onze ouders of grootouders. Als deze kennis niet wordt overgedragen zijn we gedoemd te eindigen als de generatie die à la Ramon Beuk een eigen draai aan de gerechten zullen geven. Op zich is daar natuurlijk helemaal niks mis mee. Zo ontstaat er een hele andere (sub)cultuur, maar ebt het authentieke weg. We weten ook allemaal dat de oude generatie vernieuwingen niet graag met open armen ontvangt.
Stel je eens voor, mijn oom komt op bezoek. Een typische Sranan omu. Eentje met behoorlijk veel gebruiksaanwijzingen. Zo ouderwets dat hij nog steeds gomma, beter bekend als Crack-free, gebruikt om een kaarsrechte vouw in zijn spijkerbroeken te strijken. In zijn rechterachterzak bevindt zich een pastel gekleurde zakdoek die hij voor hij uit huis ging heeft gedept met wat Alcolado Glacial. De groene vloeibare substantie bestaande uit alcohol en menthol. Hij is een fervent liefhebber van de Surinaamse keuken. Zijn bijnaam is oom Bertje. De afkorting van de oer-Hollandse naam Albertus. Ik wil hem verassen met een grit’ bana soep als voorafje en een moks’ aleisi met droge vis en oker als hoofdgerecht. Ik doe een vooronderzoek op internet. Tot mijn verbazing zie ik dan dat de topresultaten uit de zoekmachine diverse blogs van Nederlandse hobbychefs betreffen. Sien, Nienke en Wendelien hebben allemaal recepten voor masoes variant uitgeschreven. De afbeeldingen laten echter te wensen over. Beeld je dan nu in dat ik mijn typisch Surinaamse oom met zijn gebruiksaanwijzingen moks’ aleisi met kip en sardientjes zou voorschotelen. Vol zelfvertrouwen neem ik dan zelf de eerste hap en laat ik mijn woorden op zijn trommelvlies landen. “Het is echt hemels oom Bertje en het was binnen twintig minuten klaar. Nyan switi.” Ik zie de blik van oom Bertje al voor me. Afvragend of ik zaagsel in mijn kop heb. Nee, bedankt Sien, Nienke en Wendelien. Ik pas. Ik zal mijn moeder wel raadplegen en de cultuur in ere herstellen alsof ik de schepper van de kookkunst ben.
Cultuur is eigenlijk een opsomming van ontiegelijk veel kenmerken die we behoren te waarborgen en wat ervan overblijft als onze ouders heengaan, zullen we binnen een paar jaar wel merken.
Darryl Veldman
