Vorig jaar zetten de leerlingen 3 vmbo-tl van de Open Schoolgemeenschap Bijlmer (OSB), onder leiding van Studio 52nd en OSB alumnus rapper Akwasi, hun gedachten op papier over het koloniale verleden en hoe dat nu nog effect heeft op hun leven als tiener in de maatschappij waarin ze leven. Hun gedachten hebben ze in dit schrijfproces omgezet in toneelteksten. Om inspiratie op te doen, bezochten ze de Black Archives, gingen op Black Heritage Tour en kregen lessen over identiteit van psychiater Glenn Helberg.
Kansen
In een volle foyer van het Bijlmer Parktheater wachten de vmbo examenleerlingen vol spanning totdat ze de zaal in mogen. Bij binnenkomst worden ze verrast door een geel decor dat de muur en vloer helemaal bedekt. Robotachtig komen de drie spelers, Barry Emond, Karlijn van Kruchten en Cherella Gessel, van verschillende etniciteiten op. Ze bootsen de pauze op de OSB na waar de verschillende groepjes met verschillende leerlingen hun eigen plek hebben. In een rap tempo passeren allerlei onderwerpen de revue en al gauw gaat het over kansen. Is er sprake van gelijke kansen voor alle leerlingen van verschillende etniciteiten? Het wordt al snel duidelijk dat dit niet zo is. Ook is dat niet het geval tussen de verschillende geslachten, want als het gaat om elkaar schande te geven, krijgen meisjes schande en jongens pakken schande (ik ben er zelf nog niet goed uit wat ik me daarbij moet voorstellen).
Hoger, mooier, luxer
In dit deel van de voorstelling wordt er op een voortreffelijke en ook pijnlijke manier een gesprek tussen twee Nederlandse kolonisten in 1822 nagespeeld waar ze in bijzijn van een huisslaaf, de tot slaaf gemaakte Afrikanen belachelijk maken. Echter, is in dit stuk de tot slaaf gemaakt mens een witte actrice. Er wordt geproost op hun nieuw verworven luxueuze positie in de kolonie, want hun leven zag er minder rooskleuriger uit in Nederland. Er volgt een uitleg over hoe de beurs is ontstaan, wrede straffen en hoe er in de hedendaagse maatschappij veel kunst en cultuuruitingen van Afrikaanse-Caribische komaf wordt toegeëigend door de witte Nederlanders. De zaal reageert lacherig als actrice Karlijn van Kruchten losgaat op het lied “Faya siton no bron mi so”, wat eigenlijk een lied is waar ouderen mensen op de plantage aangaven dat er weer wreedheden plaatsvonden door toedoen van meneer Jan.
Bevrijding
Housemuziek klinkt en actrice Cherella vecht met haar eigen identiteit en verschillende vraagstukken. Ben ik van daar of ben ik ben van hier? Maar hoe word je eigenlijk baas? Dansend op klassieke muziek worden de antwoorden gegeven. Het gaat om zelfvertrouwen hebben, creatief zijn, de juiste vrienden hebben en legio andere antwoorden die door elkaar klinken. Dan begint acteur Barry Emond ijzersterk te vertellen over de stappen die de onderdrukker zet om een groep in bedwang te houden. Het is muisstil in de zaal. De tonen van het slotlied klinken. Een tekst die stof tot nadenken geeft over wie je zelf bent en dat je moet stoppen moet geloven in de woorden van een ander.
Er volgt een nagesprek met de leerlingen van de OSB die het stuk fascinerend en prachtig noemden. Het regent complimenten voor de acteurs, er klinkt applaus in het theater en de leerling verlaten luidpratend de zaal.
Credits
Regie: Gable Roelofsen
Spel: Barry Emond, Karlijn van Kruchten, Cherella Gessel
Tekst: Jongeren 3 VMBO, Open Schoolgemeenschap Bijlmer
Door Graziëlla Hunsel Rivero
